Rwa kulszowa co robić?

Przeszywający ból w lędźwiach, uczucie „rwania” sięgające do uda lub nawet po samą kostkę. I wrażenie, jakby traciło się kontrolę nad zdolnością chodzenia,  bo ból, potrafi być tak silny, że człowiek jest zdolny poruszać się tylko na czworaka… Każdy, kto choć raz doświadczył rwy kulszowej wie, o czym mowa… Co wtedy robić?

Rwa kulszowa od czego?

Rwa kulszowa, znana również jako ischialgia lub zapalenie nerwu kulszowego, jest stanem bólowym spowodowanym uciskiem, podrażnieniem lub stanem zapalnym nerwu kulszowego, który przebiega od dolnej części kręgosłupa przez pośladki, aż do nóg. Ból w rwie kulszowej może być bardzo intensywny... Schorzenie to najczęściej wynika z problemów z kręgosłupem, takich jak przepuklina krążka międzykręgowego, stenoza kanału kręgowego czy zespół mięśnia gruszkowatego. Urazy, zmiany zwyrodnieniowe oraz styl życia również mogą sprzyjać jej rozwojowi. Rwa kulszowa co robić?

Rwa kulszowa objawy i leczenie

Objawem rwy kulszowej jest ostry ból promieniujący od dolnej części pleców do nóg. Jeśli dokucza Ci silny ból w okolicy krzyżowo-lędźwiowej, który NIE promieniuje do kończyny dolnej (nie uciska na korzenie nerwowe) istnieje duże prawdopodobieństwo, że dopadły Cię korzonki (zapalenie korzeni nerwowych) albo "postrzał" (tzw. lumbago). Okoliczności powstawania, czynniki wywołujące lub nasilających bóle i intensywność bólu są niemal identyczne z rwą kulszową! Cechą odróżniającą te dwa stany jest właśnie promieniowanie bólu do nogi.  Na rwę kulszową i ból lędźwiowy najlepiej działają różnorodne metody terapeutyczne, które pomagają łagodzić ból, zmniejszać stan zapalny oraz poprawiać mobilność i kondycję mięśni. Leczenie najlepiej dostosować do indywidualnych potrzeb i stanu cierpiącego, dlatego warto poznać metody, które mogą przynieść ulgę:
a) odpoczynek - unikanie przeciążenia – ruch!
W przypadku ostrego bólu zaleca się krótkotrwały odpoczynek, aby zminimalizować nacisk na nerw kulszowy. Ważne jednak, by nie leżeć zbyt długo, ponieważ brak ruchu może nasilić sztywność mięśni!
b) leki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz maści
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen czy naproksen, mogą pomóc zmniejszyć ból i stan zapalny wokół nerwu kulszowego. W cięższych przypadkach lekarz może zalecić leki rozluźniające mięśnie (na receptę). Ponadto maści i żele przeciwbólowe z ibuprofenem, diklofenakiem lub arniką mogą być użyteczne jako uzupełnienie terapii doustnej.

Substancją wartą uwagi  jest meloksykam, który może być skuteczny w leczeniu bólu związanego z rwą kulszową i bólami lędźwiowymi kręgosłupa, ponieważ jest to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ), który działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo, może nawet zmniejszenia sztywności mięśni. Substancja ta działa poprzez hamowanie enzymów odpowiedzialnych za powstawanie prostaglandyn – substancji, które wywołują stan zapalny, ból i obrzęk. Dzięki temu łagodzi objawy związane z zapaleniem i uciskiem na nerw kulszowy. Meloksykam działa dłużej niż niektóre inne leki przeciwzapalne, co sprawia, że zwykle przyjmuje się go raz dziennie. Lek ten powinien być stosowany pod nadzorem lekarza, zwłaszcza jeśli pacjent cierpi na choroby serca, nerek, wątroby lub przewodu pokarmowego.

Ważne! Pamietaj, nie należy łączyć NLPZ! Równoczesne stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych możne doprowadzić do zwiększenia wystąpienia efektów niepożądanych.

c) fizjoterapia i ćwiczenia
- ćwiczenia rozciągające mięśnie dolnej części pleców, pośladków i ud mogą pomóc zmniejszyć nacisk na nerw kulszowy, poprawiając elastyczność mięśni oraz ruchomość kręgosłupa. Często zaleca się tzw. ćwiczenia McKenziego lub jogę. Regularne rozciąganie mięśni pośladkowych, biodrowo-lędźwiowych i tylnej części ud może pomóc zmniejszyć napięcie wokół nerwu kulszowego.
- wzmacnianie mięśni głębokich – fizjoterapeuta może wprowadzić program wzmacniający mięśnie korpusu, co pomaga stabilizować kręgosłup i zapobiegać przeciążeniom.
- terapia manualna – mobilizacje i delikatne manipulacje wykonywane przez fizjoterapeutę mogą pomóc w zmniejszeniu napięcia mięśniowego oraz poprawie ukrwienia i regeneracji,
- masaż pośladków i dolnej części pleców mogą pomóc rozluźnić mięśnie i złagodzić ból. Masaż pomaga także w poprawie krążenia i przyspieszeniu regeneracji. Należy jednak pamiętać, że masaż jest dobry na czas „pomiędzy” atakami, aby dbać o utrzymanie odpowiedniego stanu mięśni. W przypadku stanu ostrego konieczniejsza będzie terapia manualna.
d) zastrzyki
Przy rwie kulszowej lekarze często zalecają zastrzyki jako jedną z metod łagodzenia bólu i stanu zapalnego. Mogą być stosowane zarówno w ostrych, jak i przewlekłych przypadkach rwy kulszowej, kiedy inne metody, takie jak leki doustne czy fizjoterapia, nie przynoszą wystarczającej ulgi. Zastrzyki przy rwie kulszowej mogą zawierać różne substancje, w zależności od stopnia nasilenia objawów i potrzeb pacjenta. Do najczęściej stosowanych iniekcji należą zastrzyki z NLPZ, kortykosteroidów, blokady nerwowe oraz suplementacja witaminą B12. Ich celem jest przede wszystkim szybkie złagodzenie objawów i umożliwienie dalszego leczenia, takiego jak fizjoterapia.
e) suplementy diety wspomagające zdrowie nerwów i mięśni
Wiadomo, że suplementy diety nie będą pierwszą bronią, po którą sięgniemy, ale witamina B12, kwasy tłuszczowe omega-3, magnez i kurkumina są uważane za korzystne dla zdrowia nerwów i mogą wspomagać procesy przeciwzapalne w organizmie. Więcej przeczytasz o tym w artykule Witaminy na kręgosłup.
f) ciepłe i zimne okłady
Okłady z lodu mogą pomóc w redukcji ostrego stanu zapalnego, zwłaszcza w pierwszych dniach po wystąpieniu bólu. Nakłada się je przez 15-20 minut, kilka razy dziennie, aby zmniejszyć obrzęk i łagodzić ból. Natomiast ciepłe okłady stosowane po upływie kilku dni od wystąpienia bólu mogą pomóc rozluźnić mięśnie i złagodzić napięcie. Ciepło zwiększa przepływ krwi, co wspomaga regenerację.
g) terapia ciepłem lub zimnem oraz elektroterapia
Ultradźwięki i elektroterapia (TENS), dostępne w niektórych gabinetach fizjoterapeutycznych, mogą wspomóc łagodzenie bólu poprzez działanie przeciwbólowe i poprawę krążenia w obszarze dolnej części pleców. W przypadku przewlekłych dolegliwości ciepłolecznictwo – np. okłady parafinowe lub kąpiele w ciepłej wodzie – również mogą przynieść ulgę.
h) osteopatia
Osteopaci i kręgarze stosują techniki manipulacji kręgosłupa, które mogą pomóc zmniejszyć nacisk na nerw kulszowy. Techniki te wymagają jednak ostrożności i powinny być wykonywane przez wykwalifikowanych specjalistów.

Na rwę kulszową najlepiej działają kombinacje metod, takich jak leki przeciwzapalne, fizjoterapia, ćwiczenia rozciągające, ciepłe i zimne okłady oraz techniki manualne. Odpowiednie podejście, oparte na połączeniu kilku metod, pomaga w zmniejszeniu bólu i poprawie jakości życia, a także może zapobiegać nawrotom.

Kiedy skonsultować się z lekarzem?

Jeśli ból jest intensywny, przewlekły lub towarzyszy mu osłabienie nóg, drętwienie czy zaburzenia funkcji pęcherza lub jelit, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Czasem rwa kulszowa może być objawem poważniejszych schorzeń, np. przepukliny krążka międzykręgowego, które mogą wymagać dalszej diagnostyki i specjalistycznego leczenia.

Źródła:
1. Szczepański L., Bóle krzyża – częsty problem w gabinecie lekarza pierwszego kontaktu, (w:) „Medycyna Rodzinna” 3/1999, s. 3-6, dostęp online: https://www.czytelniamedyczna.pl/593,bole-krzyza-czesty-problem-w-gabinecie-lekarza-pierwszego-kontaktu.html, 12.11.2024.