Powody wypadania włosów

Wypadanie włosów to naturalny proces fizjologiczny i następuje w trzeciej fazie „życia” włosa – po aktywnym wzroście i fazie przejściowej obumiera i zostaje usunięty ze skóry.  W ciągu życia człowieka mieszek włosowy może przechodzić cykl włosowy średnio 20-30 razy. Jeśli cykl ten jest zachwiany albo przyspieszony, zaczyna się dziać to, co nas niepokoi - nadmierne wypadanie włosów. Wiele schorzeń może być przyczyną wypadania włosów, zmiany gęstości owłosienia, zmiany grubości włosów, ich zabarwienia, połysku, struktury łodygi. Jakie mogą być powody wypadania włosów, które zwracają naszą uwagę?

Hormony a wypadanie włosów

Hormony odgrywają kluczową rolę w regulacji cyklu wzrostu włosów, a ich zaburzenia mogą prowadzić do wypadania włosów. Dowiedz się, jakie hormony i w jakich sytuacjach mają wpływ na kondycję włosów. Hormony a wypadanie włosów przedstawiają następujące zależności:
Łysienie androgenowe jest najczęstszą przyczyną wypadania włosów u mężczyzn i kobiet. Związane z działaniem dihydrotestosteronu (DHT), hormonu pochodzącego od testosteronu. DHT powoduje miniaturyzację mieszków włosowych, co prowadzi do stopniowego przerzedzania się włosów i ich wypadania. Czynnikami mającymi znaczenie w przypadku łysienia androgenowego są:
- predyspozycje genetyczne (zarówno kobiety jak i mężczyźni mający bliskich krewnych z łysieniem androgenowym są bardziej narażeni),
- wiek (ryzyko wzrasta wraz z wiekiem; u panów pierwsze objawy mogą wystąpić już w wieku 20-30 lat; u kobiet łysienie androgenowe często pojawia się po menopauzie, co wskazuje na silny związek z hormonami),
- poziom hormonów (mężczyźni z wyższymi poziomami DHT są bardziej narażeni na utratę włosów; kobiety z zaburzeniami hormonalnymi, takimi jak zespół policystycznych jajników (PCOS), które prowadzą do zwiększenia poziomu androgenów, są bardziej narażone na łysienie androgenowe).  

Stres a wypadanie włosów – zarówno fizyczny, jak i emocjonalny stres mogą prowadzić do wypadania włosów. Zdarza się, że nawet kilka miesięcy po stresującym wydarzeniu dochodzi do nadmiernego wypadania włosów (telogen effluvium). Winowajcą jest kortyzol - znany jako hormon stresu, może wpływać na cykl wzrostu włosów. Przewlekły stres i podwyższony poziom kortyzolu mogą prowadzić do telogen effluvium, stanu, w którym większa liczba włosów wchodzi w fazę spoczynku (telogen), a następnie wypada.

Wypadanie włosów u kobiet przyczyny

Wypadanie włosów u kobiet przyczyny ma różne. Ciąża, poród, menopauza oraz problemy z tarczycą mają ścisły związek z gospodarką hormonalną a to  z kolei z gęstością  włosów i cyklem „życia” włosów.  Oto niektóre z z przypadków, w których hormony i różne sytuacje z życia mają wpływ na wypadanie włosów u kobiet:
- ciąża i poród: w czasie ciąży poziom estrogenów jest wysoki, co często prowadzi do zwiększonego wzrostu włosów. Po porodzie poziom estrogenów spada, co może powodować nagłe i nadmierne wypadanie włosów,
- okres karmienia piersią charakteryzuje się hiperprolaktynemią - wysokim poziomem prolaktyny, hormonu odpowiedzialnego za produkcję mleka u kobiet. Hiperprolaktynemia może wpływać na cykl wzrostu włosów, prowadząc do ich przerzedzenia.
- menopauza: jest związana z ustaniem jajnikowej produkcji estrogenów, co wpływa na funkcjonowanie skóry i może powodować zmiany w rozmieszczeniu owłosienia. Wzrost androgenów w stosunku do estrogenów doprowadza do przerzedzenia się włosów na szczycie głowy i okolicy czołowej.
- zaburzenia w pracy tarczycy. O tym przeczytasz w rozdziale „Tarczyca a wypadanie włosów”
- insulinooporność i PCOS: u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS) często występuje insulinooporność, co może prowadzić do podwyższonego poziomu androgenów i w konsekwencji do wypadania włosów.

Tarczyca a wypadanie włosów

Nadczynność tarczycy: Nadmierna produkcja hormonów tarczycy (tyroksyny i trójjodotyroniny) może przyspieszać cykl wzrostu włosów, prowadząc do ich szybszego wypadania.
Niedoczynność tarczycy: Niedostateczna produkcja hormonów tarczycy może prowadzić do osłabienia włosów i ich wypadania.

Hormony mają złożony wpływ na wzrost włosów, a ich zaburzenia mogą prowadzić do różnych typów łysienia i przerzedzenia włosów. Jeśli podejrzewasz, że wypadanie włosów jest związane z zaburzeniami hormonalnymi, warto skonsultować się z endokrynologiem lub dermatologiem, który może zlecić odpowiednie badania hormonalne i zaproponować odpowiednie leczenie.

Wypadanie włosów choroba

Istnieją choroby, które wpływają na kondycję włosów i mogą prowadzić do ich wypadania. Należą do nich m.in.:
- choroby immunologiczne takie jak łysienie plackowate, w którym układ odpornościowy atakuje własne tkanki, tu mieszki włosowe, które wykazują nadmierną wrażliwość na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne. Może prowadzić do stanu zapalnego mieszków włosowych, ich uszkodzeniu lub zaniku i w efekcie do wypadania włosów,
- choroby skóry, np. łuszczyca,
- cukrzyca, anemia oraz choroby tarczycy,  
- infekcje grzybiczne skóry głowy.
Poza chorobami istnieje również zjawisko polekowego wypadania włosów - niektóre leki, w tym leki przeciwnowotworowe, leki na nadciśnienie, leki przeciwdepresyjne, antykoagulanty mogą powodować wypadanie włosów jako efekt uboczny. Badania w modelu zwierzęcym nad atorwastatyną oraz peryndoprylem wykazały, że leki te wpływają na przebieg cykli włosowych i odpowiadają za rozwój łysienia polekowego. Chemioterapia i radioterapia również często prowadzą do tymczasowej utraty włosów.

Chore jelita a wypadanie włosów

Coraz częstsze są choroby jelit, które mogą powodować wypadanie włosów a nawet łysienie. Mogą to być następujące jednostki chorobowe:
a) choroba trzewna (celiakia) - autoimmunologiczna choroba, w której spożycie glutenu prowadzi do uszkodzenia jelita cienkiego. Reakcje organizmu są złożone a przewlekły stan zapalny może dotykać także owłosioną skórę głowy:
- zmniejszony przepływ krwi i składników odżywczych do skóry głowy z powodu stanu zapalnego może osłabić mieszki włosowe i prowadzić do wypadania włosów,
- dodatkowo osoby z celiakią narażone są na rozwój innych chorób autoimmunologicznych, w tym łysienia plackowatego,
- celiakia prowadząc do uszkodzenia kosmków jelitowych, które są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych z pożywienia sprawia, że niewłaściwe wchłanianie może prowadzić do niedoborów witamin i minerałów niezbędnych dla zdrowego wzrostu włosów, takich jak żelazo, cynk, biotyna i witaminy z grupy B (szczególnie witamina B12).  
b) choroby zapalne jelit (IBD - Inflammatory Bowel Disease), np choroba Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego mogą powodować wypadanie włosów. Wynika to z ogólnego stanu zapalnego w organizmie, niedoborów pokarmowych i stresu fizycznego:
- przewlekłe zapalenie może zaburzać cykl wzrostu włosów, prowadząc do ich przedwczesnego wypadania,
- osoby zmagające się z  IBD często mają problemy z wchłanianiem składników odżywczych z powodu zapalenia jelit. Niedobory kluczowych składników odżywczych mogą prowadzić do osłabienia włosów i ich wypadania,
- niektóre leki stosowane w leczeniu IBD, takie jak kortykosteroidy, immunosupresanty i inne leki immunomodulujące, mogą mieć skutki uboczne w postaci wypadania włosów,
- stres fizyczny i emocjonalny: przewlekłe choroby, takie jak IBD, mogą być źródłem znacznego stresu fizycznego i emocjonalnego. Telogen effluvium to stan, w którym stres powoduje, że włosy przedwcześnie przechodzą w fazę spoczynku (telogen), co prowadzi do zwiększonego wypadania włosów.

Wypadanie włosów po covidzie

Zaburzenia natury trychologicznej mogą stanowią część powikłań po przebytej infekcji SARS-CoV-2. Nadmierne wypadanie włosów jako powikłanie  przyjęło formę łysienia telogenowego w przebiegu ostrym z czasem trwania do 2 miesięcy; poza stresem wpływ na przebieg łysienia telogenowego mogą mieć:
- wystąpienie niedotlenienia organizmu,
- stanu zapalnego,
- dysfunkcji procesów metabolicznych,
- stosowanie farmakoterapii czy
- wentylacji mechanicznej.
W trakcie infekcji wzrost prozapalnych cytokin i glikoprotein powoduje zatrzymanie wzrostu łodygi włosa i mnożenia się komórek macierzy, co w konsekwencji skutkuje ich nadmiernym wypadaniem. Ponadto zaburzenia w procesach krzepnięcia powodują możliwość powstawania mikrozakrzepów uniemożliwiających optymalne ukrwienie okolicy mieszków włosowych. W celu zapobiegania zakrzepom podawane są leki przeciwzakrzepowe, które według niektórych badaczy, również mogą przyczyniać się do wywoływania telogenowego wypadania włosów.

Intensywne wypadanie włosów po umyciu i zabiegach – zasady pielęgnacji

Powody wypadania włosów mogą mieć związek z niewłaściwą pielęgnacją. Nadmierne stosowanie zabiegów chemicznych (farbowanie, trwała ondulacja), ciepła (prostowanie, suszenie na gorąco) oraz stylizacji (ciasne upięcia, kucyki) może prowadzić do uszkodzenia włosów i ich wypadania. Stosowanie zbyt wielu produktów do stylizacji i pielęgnacji włosów może obciążać włosy i skórę głowy, prowadząc do ich osłabienia. W przypadku nadmiernego wypadania włosów, odpowiednia pielęgnacja włosów i skóry głowy jest kluczowa, aby zmniejszyć utratę włosów i wspomóc ich zdrowy wzrost. Oto kilka wskazówek dotyczących pielęgnacji:
1. Delikatna pielęgnacja włosów:
    • Unikaj agresywnego mycia: myj włosy naturalnymi środkami do mycia włosów, najlepiej bez siarczanów i parabenów, które mogą podrażniać skórę głowy.
    • Używaj letniej wody: gorąca woda może przesuszać włosy i skórę głowy. Używaj letniej wody do mycia włosów.
    • Ostrożne czesanie: używaj szerokozębnego grzebienia do rozczesywania włosów, zaczynając od końcówek i stopniowo przesuwając się w górę, aby uniknąć łamania włosów.
2. Nawilżanie i odżywianie:
    • Odżywki i maski: stosuj odżywki nawilżające i maski do włosów, które pomagają wzmocnić i nawilżyć włosy. Szukaj produktów zawierających składniki takie jak keratyna, biotyna, olejek arganowy i witamina E.
    • Oleje do włosów: regularne olejowanie włosów naturalnymi olejami (np. olej kokosowy, rycynowy, arganowy) może pomóc w nawilżeniu i odżywieniu włosów.
3. Unikaj nadmiernego stylizowania:
    • Ogranicz używanie ciepła: staraj się unikać częstego używania prostownic, lokówek i suszarek do włosów. Jeśli musisz ich używać, stosuj niskie temperatury i produkty termoochronne.
    • Unikaj ciasnych fryzur: unikaj ciasnych upięć, kucyków czy warkoczy, które mogą powodować napięcie i uszkodzenie mieszków włosowych.
4. Oczyszczona skóra głowy:
    • Regularne oczyszczanie: dbaj o czystość skóry głowy, aby zapobiec zatykaniu się mieszków włosowych. Możesz stosować delikatne peelingi do skóry głowy raz w tygodniu.
    • Masaż skóry głowy: Regularny masaż skóry głowy może poprawić krążenie krwi, co wspiera zdrowie mieszków włosowych i stymuluje wzrost włosów.
5. Zdrowa dieta i suplementacja:
    • Zbilansowana dieta: spożywaj dietę bogatą w białko, witaminy i minerały, które są niezbędne dla zdrowia włosów. Ważne składniki to witaminy A, C, D, E, biotyna, cynk, żelazo i kwasy tłuszczowe omega-3; ogranicz cukry i żywność wysoce przetworzoną.
    • Suplementy diety: w przypadku niedoborów rozważ suplementację witaminami i minerałami, suplementami na skórę włosy i paznokcie które mogą wspierać zdrowie włosów.
6. Unikanie stresu:
    • Techniki relaksacyjne: zadbaj o odpoczynek, praktykuj techniki relaksacyjne, ćwiczenia oddechowe, aby zmniejszyć poziom stresu, który może przyczyniać się do wypadania włosów.
7. Profesjonalna pomoc:
    • Konsultacja z dermatologiem lub trychologiem: jeśli wypadanie włosów jest intensywne i nie ustępuje mimo podjętych działań, skonsultuj się z dermatologiem lub trychologiem. Mogą oni zlecić odpowiednie badania i zaproponować specjalistyczne leczenie.
Dbanie o włosy i skórę głowy w przypadku nadmiernego wypadania włosów wymaga cierpliwości i regularności. Ważne jest, aby podjąć zróżnicowane działania, które obejmują zarówno pielęgnację zewnętrzną, jak i dbanie o zdrowie od wewnątrz.

Wypadanie włosów badania

Zbierając wszystkie opisane wyżej przyczyny wypadania włosów, warto przeprowadzić szereg badań, aby ustalić przyczynę tego problemu. Oto lista badań, które mogą być pomocne:

• Morfologia krwi: pozwala ocenić ogólny stan zdrowia i wykryć ewentualną anemię, infekcje lub inne problemy zdrowotne.
• Poziom żelaza i ferrytyny: niski poziom żelaza lub ferrytyny (białka magazynującego żelazo) może wskazywać na anemię, która jest częstą przyczyną wypadania włosów.
• Poziom witaminy B12, D, kwasu foliowego, biotyny: niedobory mogą mieć wpływ na nadmierne wypadanie włosów.
• Poziom cynku i miedzi: niedobór lub nadmiar tych minerałów może wpływać na zdrowie włosów.
• Hormony tarczycy (TSH, FT3, FT4): zaburzenia funkcji tarczycy (zarówno nadczynność, jak i niedoczynność) mogą prowadzić do wypadania włosów.
• Poziom androgenów (testosteron, DHEAS): zwiększone poziomy androgenów mogą prowadzić do łysienia androgenowego.
• Prolaktyna: wysoki poziom prolaktyny może wpływać na wypadanie włosów.
• Poziom kortyzolu: przewlekły stres może powodować zwiększenie poziomu kortyzolu i w konsekwencji wypadanie włosów.
• Trichogram: badanie mikroskopowe włosów, które pozwala ocenić fazy wzrostu włosów i wykryć ewentualne nieprawidłowości.
• Biopsja skóry głowy: Wykonywana w przypadkach, gdy podejrzewa się choroby skóry głowy, takie jak łuszczyca czy toczeń.
  Inne badania:
• Badanie poziomu cukru we krwi i insuliny, aby wykluczyć cukrzycę lub insulinooporność, które mogą wpływać na zdrowie włosów.
• Badanie poziomu białka C-reaktywnego (CRP): wskazuje na stany zapalne w organizmie, które mogą wpływać na wypadanie włosów.

Zaleca się, aby wszystkie te badania były przeprowadzone pod kierunkiem lekarza, najlepiej dermatologa lub endokrynologa, którzy mogą pomóc w zinterpretowaniu wyników i dobraniu odpowiedniego leczenia. Ważne jest, aby podejść do problemu kompleksowo i uwzględnić zarówno czynniki zdrowotne, jak i styl życia, dietę oraz stres.

Zrozumienie przyczyny wypadania włosów jest kluczowe dla dobrania odpowiedniego leczenia. Wiadomo, że z wiekiem naturalny cykl wzrostu włosów spowalnia, co prowadzi do ich przerzedzenia i wypadania. Natomiast w przypadku nadmiernego wypadania włosów w młodym i w średnim wieku warto skonsultować się z dermatologiem lub trychologiem, który może pomóc zdiagnozować przyczynę i zaproponować odpowiednie metody leczenia lub pielęgnacji. Trycholog zajmuje się wszystkimi przypadkami wypadania włosów i łysienia oraz takimi dolegliwościami, jak łuszczyca i łupież. Diagnozę stawia na podstawie wywiadu, badań analitycznych oraz badań skóry głowy i włosów, wykonywanych za pomocą mikroskopu cyfrowego.

Źródła:
1. Krzysztof Błecha, Nadmierne wypadanie włosów – racjonalna fitoterapia i suplementacja diety, Postępy Fitoterapii 1/2021, s. 70-73, dostęp online: https://www.czytelniamedyczna.pl/7016,nadmierne-wypadanie-wlosow-racjonalna-fitoterapia-i-suplementacja-diety.html, 24.07.2024.
2. Latusek M., Brzezińska-Wcisło L., Wpływ atorwastatyny i perindoprilu na cykl włosowy na modelu zwierzęcym – ryzyko łysienia polekowego u pacjentów kardiologicznych, (w:) "Postępy Nauk Medycznych" 10/2012, s. 794-799, dostęp online: https://www.czytelniamedyczna.pl/4206,wplyw-atorwastatyny-i-perindoprilu-na-cykl-wlosowy-na-modelu-zwierzecym-ryzyko.html, 24.07.2024.
3. Praca zbiorowa, Problemy trychologiczne okresu menopauzy, (w:) "Postępy Nauk Medycznych" 3/2015, s. 211-216, dostęp online:https://www.czytelniamedyczna.pl/5119,problemy-trichologiczne-okresu-menopauzy.html, 24.07.2024.
4. Jankowiak W., Cywińska E., Hair loss and SARS-CoV-2 infection [Wypadanie włosów a infekcja SARS-CoV-2], dostęp online: https://violmedica.pl/publikacje/wypadanie-wlosow-infekcja-covid.pdf, 29.07.2024