Co na zdrowe jelita?

Coraz trudniej utrzymać zdrowe jelita… Część czynników wpływająca na pogarszanie się ich stanu jest znana, natomiast istnieją też schorzenia, które przynależą do grupy nieswoistych zapaleń jelit – ich przyczyna nie jest do końca wyjaśniona.

Na szczęście istnieją takie związki aktywne, które niezależnie od typu schorzenia, korzystnie wpływają na stan jelit i pomagają utrzymać ich sprawne funkcje. Poznaj suplementy na jelita, które mają szansę wspomóc Cię w zachowaniu zdrowia jelit.  

Co jest dobre na jelita?

Zdrowia jelit należy pilnować w kilku kluczowych aspektach – nie  chodzi tylko o jedzenie! Oczywiście, ważna jest dieta bogata w błonnik, odpowiednie nawadnianie czy przyjmowanie synbiotyków*, które doprowadzą do porządku bakterie zamieszkujące jelita. Natomiast nie można zapominać o regularnej aktywności fizycznej (tak! Od niej zależy kondycja naszych kiszek…) oraz o współczesnym niszczycielu ludzkiego zdrowia – stresie! Zarządzanie stresem to pierwszy etap dbania o zdrowe jelit. Stres a jelita to temat następnego artykułu na temat kondycji układu trawiennego – do lektury zapraszamy już wkrótce.

Suplementy na jelita

Zaburzenia w trawieniu i choroby jelit stają się niestety coraz popularniejsze. Warto mieć świadomość, jakie substancje mogą wspomagać pracę układu trawiennego niezależnie od typu dolegliwości. Do najkorzystniejszych związków aktywnych pomagających utrzymać prawidłowe funkcje jelit należą:
- tabletki osłonowe na jelita, czyli popularne probiotyki, błonnik pokarmowy, kwasy omega-3, aloes,
- mniej znane prebiotyki, l-glutamina, polifenole, kwas masłowy i enzymy trawienne.
Powyższe związki pomagają utrzymać sprawny układ trawienny poprzez wsparcie trawienia, dbanie o równowagę mikrobioty, łagodzenie podrażnień i stanów zapalnych. Przeczytaj poniżej, co jest dobre na jelita i wybierz dla siebie niezbędny składnik.

Probiotyki i prebiotyki

Probiotyki to „dobre” bakterie, które pomagają utrzymać zdrową równowagę mikroflory jelitowej. Można je znaleźć w fermentowanych produktach spożywczych, np. Ogórkach kiszonych albo kiszonej kapuście oraz w suplementach. Prebiotyki to składniki odżywcze, które wspierają rozwój tych dobrych bakterii. Występują w produktach takich jak czosnek, cebula, por, szparagi i cykoria, topinambur. Należy pamiętać, że różne szczepy bakteryjne różnią się działaniem, z którym warto się zapoznać przed wyborem. Warto mieć świadomość, że na rynku dostępne są też synbiotyki, czyli połączenie probiotyków i prebiotyków w jednym preparacie. Dzięki temu korzystne szczepy bakteryjne od razu otrzymują odpowiednią ilość pożywki do rozwoju
Zachęcamy do zapoznania się z wyjątkowym produktem, który stanowi mieszankę naturalnych prebiotyków: Najskuteczniejsze zioła na zaparcia – mieszanka korzenia cykorii, mniszka i bulwy topinamburu.

Kwas masłowy suplement

Kwas masłowy naturalnie występuje w jelitach jako produkt fermentacji błonnika przez bakterie jelitowe. Jest ważnym składnikiem dla zdrowia jelit, bo wspomaga regenerację komórek nabłonka jelitowego, wzmacniaj barierę jelitową oraz działa przeciwzapalnie. Tu poczytasz więcej o jednej z form kwasu masłowego: Maślan sodu co to jest?
Ten krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy występuje również pod postacią  maślanu wapnia: Kwas masłowy na jelita
To propozycje kwasu masłowego suplementu, natomiast związek ten można znaleźć w maśle (stąd jego nazwa), serach, a także w mleku oraz fermentowanych produktach mlecznych. Kwas masłowy powstaje w wyniku fermentacji cukrów przez bakterie, a jego charakterystyczny, nieprzyjemny zapach jest często kojarzony z rozkładającymi się tłuszczami.  Kwas masłowy suplement dostarcza jednak wyższej dawki tego niezwykle korzystnego dla jelit związku.

Dla kogo enzymy trawienne?

Suplementacja enzymów trawiennych może być korzystna w kilku sytuacjach, szczególnie gdy organizm ma trudności z prawidłowym trawieniem pokarmów. Dla kogo enzymy trawienne przydadzą się najbardziej?
- osoby cierpiące na schorzenia, takie jak przewlekłe zapalenie trzustki, mukowiscydoza lub rak trzustki, mogą mieć obniżoną zdolność produkcji enzymów trawiennych. W takim przypadku suplementacja enzymów trzustkowych (np. lipazy, amylazy, proteazy) może pomóc w prawidłowym trawieniu tłuszczów, białek i węglowodanów.
- osoby z IBS [Irritable Bowel Syndrome = zespół jelita drażliwego] mogą doświadczać trudności z trawieniem, co prowadzi do objawów takich jak wzdęcia, bóle brzucha czy biegunki. Wprowadzenie enzymów trawiennych może pomóc w lepszym rozkładzie pokarmów, łagodząc te objawy.
- suplementacja enzymami trawiennymi może być pomocna u osób z nietolerancją laktozy (brak enzymu laktazy) lub problemami z trawieniem glutenu (np. w przypadku wrażliwości na gluten). Enzymy pomagają rozkładać trudne do strawienia składniki pokarmowe, minimalizując objawy,
- osoby z chorobami przewodu pokarmowego, takimi jak celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, czy nieswoiste zapalenia jelit (IBD), mogą mieć problemy z wchłanianiem składników odżywczych z powodu uszkodzeń jelit. Enzymy mogą wspierać trawienie i poprawiać wchłanianie składników odżywczych.
- z wiekiem naturalna produkcja enzymów trawiennych może się zmniejszać, co prowadzi do trudności z trawieniem pewnych pokarmów, zwłaszcza tłustych i ciężkich potraw. Suplementacja enzymami może u osób starszych poprawić komfort trawienny,
-  osoby, które mają trudności z trawieniem tłuszczów (np. cierpiące na tłuszczowe stolce) lub białek, mogą potrzebować suplementów zawierających odpowiednie enzymy, takie jak proteazy (białka) i lipazy (tłuszcze).
Zobacz:
Enzymy trawienne Aliness
Enzymy trawienne suplement - Enyzmedica
Podsumowując, Dla kogo enzymy trawienne mogą być potrzebne? Korzyść z ich stosowania mogą odczuć osoby zmagające się z uczuciem ciężkości, wzdęciami, gazami, czy niestrawnością po posiłkach. Mogą pomóc osobom, które cierpią na  niedobory naturalnych enzymów (np. w chorobach trzustki), nietolerancje pokarmowe (np. laktozy) lub gdy dieta jest bogata w ciężkostrawne produkty. Suplementację enzymami trawiennymi warto skonsultować z lekarzem, aby dobrać odpowiedni ich rodzaj i dawkę.

L-glutamina jelita

L-glutamina ma bardzo pozytywny wpływ na jelita, ponieważ pełni rolę kluczowego aminokwasu w regeneracji i utrzymaniu zdrowia błony śluzowej jelit:
- regeneruje nabłonek jelitowy, bo l-glutamina jest podstawowym źródłem energii dla komórek jelitowych (enterocytów), wspomagającym ich wzrost i regenerację. To kluczowe dla zachowania integralności bariery jelitowej, co zapobiega przedostawaniu się toksyn i bakterii do krwiobiegu (tzw. zespół nieszczelnego jelita).
- poprawia barierę jelitową: działa ochronnie na barierę jelitową, co zmniejsza ryzyko stanów zapalnych w jelitach oraz powikłań związanych z zespołem jelita drażliwego (IBS) i innymi zaburzeniami przewodu pokarmowego,
- redukuje stan zapalne poprzez hamowanie produkcji cytokin prozapalnych, takich jak TNF-α (są kluczowymi mediatorami stanu zapalnego w jelitach, szczególnie w przypadku chorób zapalnych takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego). Redukując ich wydzielanie L-glutamina pomaga ograniczyć nasilenie zapalenia. Ponadto aminokwas ten wspiera funkcję komórek układu odpornościowego (limfocyty T i makrofagi), które są kluczowe dla odpowiedzi zapalnej - L-glutamina pomaga utrzymać ich prawidłowe działanie, zmniejszając nadmierną reakcję immunologiczną, która może prowadzić do przewlekłego zapalenia.

Suplementy takie jak probiotyki, kwas masłowy, enzymy trawienne i L-glutamina mają solidne dowody naukowe potwierdzające ich działanie w poprawie zdrowia jelit. Jednak ich skuteczność zależy od konkretnego schorzenia, dawki, czasu stosowania oraz jakości samego suplementu. Najlepiej działają w przypadku konkretnych zaburzeń, takich jak zespół jelita drażliwego, choroby zapalne jelit, zespół nieszczelnego jelita czy niewydolność trzustki. Mogą również wspierać ogólną kondycję jelit i poprawiać komfort trawienny u osób z mniejszymi problemami trawiennymi. Suplementy na jelita powinny być stosowane po konsultacji z lekarzem, zwłaszcza w przypadku przewlekłych problemów jelitowych, ponieważ niektóre zaburzenia mogą wymagać  kompleksowego podejścia. Jednak w wielu przypadkach mogą one być realnym wsparciem dla utrzymania zdrowia jelit.

Aloes a jelita

Aloes ma szeroki wpływ na zdrowie jelit, a jego działanie różni się w zależności od tego, która część rośliny jest stosowana. Najczęściej używa się dwóch głównych form: żelu z wnętrza liści oraz lateksu aloesowego (znajdującego się tuż pod skórką liści). Każda z tych części ma inne właściwości i zastosowania:
1.Żel aloesowy (część wewnętrzna liścia):
- żel z aloesu ma działanie przeciwzapalne. Badania pokazują, że substancje obecne w żelu, takie jak polisacharydy, pomagają zmniejszać stany zapalne i wspierają regenerację nabłonka jelitowego,
- sprzyja gojeniu się błony śluzowej jelit, co może być pomocne przy zespole nieszczelnego jelita,
- działa nawilżająco i ochronnie na wyściółkę jelit, co sprzyja lepszemu trawieniu i zmniejsza podrażnienia. Może łagodzić objawy, takie jak zgaga, dyskomfort żołądkowy i zaparcia.
2. Lateks aloesowy (część zewnętrzna liścia, tuż pod skórką):
- lateks aloesowy zawiera antrachinony, takie jak aloina, które mają silne działanie przeczyszczające. Lateks stymuluje perystaltykę jelit, co może być pomocne w krótkotrwałym leczeniu zaparć. Jednak jego stosowanie powinno być ograniczone, ponieważ zbyt częste lub długotrwałe używanie może prowadzić do podrażnienia jelit, odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych. Ze względu na silne działanie przeczyszczające, lateks aloesowy może wywołać skurcze jelit, bóle brzucha i biegunki, dlatego jest stosowany z większą ostrożnością. Nie jest zalecany do długotrwałego użytku.

Żel aloesowy (część wewnętrzna liści) jest uważany za najbezpieczniejszą i najskuteczniejszą część aloesu, szczególnie jeśli chodzi o długoterminowe korzyści dla zdrowia jelit. Żel ten ma właściwości łagodzące, przeciwzapalne i wspierające gojenie się błon śluzowych, co czyni go idealnym do wspomagania zdrowia jelit bez ryzyka podrażnień. Lateks aloesowy ma swoje miejsce w leczeniu zaparć, ale powinien być używany ostrożnie i przez krótki okres ze względu na ryzyko działań niepożądanych.

Kwasy omega-3 a jelita

Kwas omega-3, szczególnie EPA (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy), mają korzystny wpływ na zdrowie jelit. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym, regeneracyjnym oraz wspierającym mikrobiotę jelitową, kwasy omega-3 mogą być pomocne przy stanach zapalnych jelit i poprawie ogólnej funkcji jelit. Najlepsze efekty zaobserwowano w przypadkach przewlekłych stanów zapalnych, jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna. Dzieje się tak dzięki kilku mechanizmom:
- kwas omega-3 są prekursorami do produkcji przeciwzapalnych cząsteczek, takich jak resolwiny i protektyny. Te związki redukują stan zapalny w jelitach poprzez hamowanie wytwarzania prozapalnych cytokin, takich jak TNF-α, IL-6 i IL-1β. To działanie jest szczególnie ważne w leczeniu chorób zapalnych jelit, takich jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego i choroba Leśniowskiego-Crohna​,
- wspierają funkcjonowanie bariery jelitowej, zapobiegając nadmiernej przepuszczalności jelit,
- mogą wpływać na skład mikroflory jelitowej, promując wzrost korzystnych bakterii. Niektóre badania sugerują, że suplementacja kwasami omega-3 może zwiększać różnorodność mikrobioty i sprzyjać wzrostowi bakterii o działaniu przeciwzapalnym,
- wspierają produkcję SCFA (krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, np. takich jak maślan), które są niezbędne do utrzymania zdrowia jelit. SCFA są metabolitami produkowanymi przez bakterie jelitowe w procesie fermentacji błonnika i pełnią kluczową rolę w regeneracji komórek jelitowych oraz wzmocnieniu funkcji bariery jelitowej.
Jak widać, kwasy omega-3 są bardzo ważne dla utrzymania dobrej kondycji jelit. Ważna jest jednak świadomość, że do zaburzeń ich funkcji nie doszło w krótkim czasie, dlatego należy wykazać się cierpliwością w drugą stronę również - stosowanie związków aktywnych przynoszących korzyść naszym jelitom musi trochę potrwać, aby przyniosło widoczne efekty.


Źródła:
1. Casellas F, Aparici A, Pérez MJ, Rodríguez P., Perception of lactose intolerance impairs health-related quality of life, (w:) „European Journal of Clinical Nutrition” tom 70, s. 1068–1072, 2016, dostęp online: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27188918/, 15.10.2024.
2. Praca zbiorowa, Randomized, double-blind, placebo-controlled trial of oral aloe vera gel for active ulcerative colitis [Randomizowane, podwójnie ślepe, kontrolowane placebo badanie doustnego żelu Aloe Vera na aktywne wrzodziejące zapalenie jelita grubego], (w:) „Alimentary Pharmacology and Therapeutics”, tom 19 (7), s. 739-747, 2004, dostęp online: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1365-2036.2004.01902.x, 15.10.2024.