Przyczyny nieświeżego oddechu

Nieświeży oddech ma różne przyczyny, które mogą być związane z higieną jamy ustnej, dietą, stanem zdrowia lub stylem życia. Jeśli nieprzyjemny zapach z ust jest wyraźny, uporczywy i  trwa długo (np. utrzymuje się przez miesiące lub nawet lata), mówi się wtedy o halitozie – przewlekłym zaburzeniu. Obojętnie, czy trwa krótko, czy długo,  jedno jest pewne – zmniejsza komfort życia!

Już niedługo ukażą się kolejne artykuły, w których poznamy różne sposoby radzenia sobie z brzydkim zapachem z ust (fetor ex ore). W celu dobrania skutecznej metody walki ważna jest wiedza na temat przyczyny nieświeżego oddechu! Zapraszamy do lektury.

Nieświeży oddech przyczyny

Do najczęstszych przyczyn nieświeżego oddechu należy:
1. Niewystarczająca higiena jamy ustnej:
-  niedostateczne szczotkowanie zębów: pozostawione resztki jedzenia mogą rozkładać się w jamie ustnej, co prowadzi do rozwoju bakterii, które produkują nieprzyjemny zapach.
-  doprowadzenie do gromadzenia się płytki nazębnej na zębach, języku i w przestrzeniach międzyzębowych,
- zapominanie o czyszczeniu języka: bakterie często gromadzą się w jego tylnej części,
2. Problemy zdrowotne w jamie ustnej:
-  próchnica: nieleczona próchnica zębów może prowadzić do infekcji, które powodują nieprzyjemny zapach,
- choroby dziąseł (parodontoza): stany zapalne dziąseł, takie jak zapalenie przyzębia,
- infekcje jamy ustnej: infekcje grzybicze, takie jak kandydoza oraz inne infekcje bakteryjne
3. Suchość w ustach (kserostomia):
- niedostateczna produkcja śliny: ślina pomaga w usuwaniu resztek jedzenia i bakterii z jamy ustnej. Kiedy śliny jest za mało, bakterie mogą się szybciej namnażać, co prowadzi do nieświeżego oddechu,
- oddychanie przez usta: czynność ta, zwłaszcza w nocy, może prowadzić do suchości w jamie ustnej i porannego nieświeżego oddechu.
4. Dieta:
- spożywanie niektórych pokarmów, np.  czosnku, cebuli, przypraw, kawy, alkoholu i produktów mlecznych mogą powodować nieświeży oddech. Te pokarmy mogą uwalniać związki siarki, które są odpowiedzialne za nieprzyjemny zapach.
- dieta niskowęglowodanowa: Wprowadzenie diety niskowęglowodanowej (np. ketogenicznej) może prowadzić do produkcji ciał ketonowych, które mogą powodować charakterystyczny zapach z ust opisywany jako zapach acetonu lub owocowy. Ten efekt jest wynikiem procesów metabolicznych zachodzących w organizmie podczas ketozy, kiedy organizm spala tłuszcz zamiast glukozy jako główne źródło energii. Kiedy ciała ketonowe, w tym aceton, gromadzą się we krwi, organizm stara się je wydalić przez: mocz (co powoduje charakterystyczny zapach moczu) oraz oddech. Aceton uwalniany przez płuca w procesie oddychania prowadzi do charakterystycznego zapachu.
5. Choroby ogólnoustrojowe:
- infekcje dróg oddechowych: zatok, gardła, uszu, oskrzeli i płuc mogą powodować nieświeży oddech z powodu obecności śluzu i bakterii,
- schorzenia przewodu pokarmowego: silny refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) może prowadzić do nieświeżego oddechu z powodu cofania się kwasów żołądkowych do przełyku i jamy ustnej.
- niewydolność wątroby, nerek oraz cukrzyca mogą powodować specyficzny zapach z ust związany z nagromadzeniem toksyn w organizmie.
6. Styl życia:
- palenie tytoniu: nie tylko powoduje nieprzyjemny zapach z ust, ale także sprzyja rozwojowi chorób dziąseł i problemów stomatologicznych, które mogą prowadzić do nieświeżego oddechu.
- alkohol: nadmierne jego spożywanie może powodować suchość w ustach oraz prowadzić do nieprzyjemnego zapachu.
7. Leki:
- niektóre leki powodują suchość w ustach (np. leki przeciwhistaminowe, antydepresanty, diuretyki) lub uwalnianie się związków o nieprzyjemnym zapachu,  co może sprzyjać powstawaniu nieświeżego oddechu.
8. Problemy z protezami i aparatami ortodontycznymi:
- niedostateczne czyszczenie protez i aparatów może prowadzić do gromadzenia się bakterii i resztek pokarmowych, co powoduje nieświeży oddech.

Przyczyny nieświeżego oddechu mogą być bardzo różne. Ważne, aby zidentyfikować źródło problemu, ponieważ jest to punktem wyjścia do znalezienia sposobu na rozprawienie się z brzydkim zapachem z ust. Uzupełnieniem tego zagadnienia jest nieświeży oddech u dziecka, o którym przeczytasz poniżej.

Nieświeży oddech u dziecka

Nieświeży oddech u dziecka, podobnie jak u dorosłych, może mieć różnorodne przyczyny. Poza wymienionymi powodami podanymi powyżej, można dodać jeszcze:
a) ciała obce w nosie: małe dzieci mogą czasem włożyć małe przedmioty do nosa, co może prowadzić do infekcji i wytwarzania nieprzyjemnego zapachu, który wydostaje się przez usta
b) infekcje górnych dróg oddechowych:
- zapalenie zatok: zatoki mogą być miejscem nagromadzenia śluzu i bakterii, co może powodować nieprzyjemny zapach, szczególnie jeśli infekcja jest przewlekła.
- zapalenie gardła i migdałków: infekcje gardła i migdałków, w tym angina, mogą powodować nieprzyjemny zapach z ust.
c) dieta bogata w cukry: Nadmiar cukrów w diecie sprzyja rozwojowi bakterii w jamie ustnej, co może prowadzić do nieświeżego oddechu.
d) alergie: mogą powodować stany zapalne błon śluzowych w nosie i zatokach. W wyniku tego dochodzi do nadprodukcji śluzu, który może blokować zatoki. A blokada zatok to prosta droga do rozwoju infekcji bakteryjnych lub grzybiczych, co powoduje zapalenie zatok. Następuje spływanie śluzu po tylnej ścianie gardła, tzw. postnasal drip. Śluz ten  może zawierać bakterie, które wytwarzają nieprzyjemne zapachy, co jest jedną z głównych przyczyn halitozy w takich przypadkach.
e)zwyczaj ssania kciuka lub smoczka: są to przykłady zachowań powodujące suchość w ustach, co sprzyja rozwojowi bakterii i nieprzyjemnemu zapachowi.
Nieświeży oddech u dziecka może mieć wiele przyczyn, od problemów z higieną jamy ustnej po infekcje górnych dróg oddechowych lub problemy trawienne. W przypadku utrzymującego się nieświeżego oddechu warto skonsultować się z dentystą lub pediatrą, aby zidentyfikować źródło problemu i wdrożyć odpowiednie postępowanie. Regularna higiena jamy ustnej, odpowiednia dieta oraz dbanie o zdrowie górnych dróg oddechowych mogą pomóc w zapobieganiu halitozy u dzieci.

Nieświeży oddech rano - nieświeży oddech po nocy

Nieświeży oddech rano nazywany „poranną halitozą” lub „porannym niesmakiem”, jest zjawiskiem dość powszechnym i wynika z kilku głównych przyczyn związanych z fizjologicznymi procesami zachodzącymi w jamie ustnej podczas snu. Oto najczęstsze przyczyny nieświeżego oddechu po nocy:
1. Bakterie w jamie ustnej
Jama ustna jest naturalnie zasiedlana przez bakterie, które podczas rozkładu resztek pokarmowych, martwych komórek i śluzu, produkują związki chemiczne, takie jak siarkowodór czy merkaptany, które mają nieprzyjemny zapach.
2. Zmniejszone wydzielanie śliny
Podczas snu produkcja śliny znacząco spada, co prowadzi do suchości w ustach (kserostomia). Ślina odgrywa kluczową rolę w oczyszczaniu jamy ustnej z resztek jedzenia, bakterii i martwych komórek. Mniejsza ilość śliny i podwyższenie jej pH w kierunku zasadowym pozwala bakteriom na szybsze namnażanie, co prowadzi do rozkładu związków organicznych i wydzielania lotnych związków siarki odpowiedzialnych za nieprzyjemny zapach.
3. Resztki jedzenia i higiena jamy ustnej
Niedokładne mycie zębów przed snem może prowadzić do gromadzenia się resztek pokarmowych w jamie ustnej, zwłaszcza między zębami. Te resztki stanowią pożywkę dla bakterii, co stanowi częstą przyczyną nieświeżego oddechu rano. Osoby, które nie myją zębów przed snem, mogą mieć bardziej intensywny nieświeży oddech po nocy.
4. Oddychanie przez usta
Oddychanie przez usta w nocy (np. z powodu zatkanego nosa lub nawyku) dodatkowo wysusza jamę ustną. Sucha jama ustna sprzyja szybszemu namnażaniu się bakterii odpowiedzialnych za nieświeży oddech.
5. Biały nalot na tylnej części języka
Na tylnej części języka gromadzą się resztki jedzenia, śluz oraz martwe komórki, które stają się pożywką dla bakterii beztlenowych. Te bakterie rozkładają białka, w wyniku czego powstają związki o nieprzyjemnym zapachu. Podczas snu proces ten zachodzi intensywniej ze względu na brak ruchu języka i zmniejszoną produkcję śliny.
6. Choroby układu oddechowego i zapalenie zatok
Zatkany nos, postnasal drip (spływanie śluzu po tylnej ścianie gardła) lub przewlekłe zapalenie zatok mogą prowadzić do gromadzenia się śluzu w gardle i jamie ustnej, co sprzyja namnażaniu bakterii i powstawaniu nieprzyjemnego zapachu.
7. Spożycie określonych produktów przed snem
Niektóre produkty, takie jak cebula, czosnek, przyprawy czy alkohol, mogą powodować intensywny zapach z ust. Po ich spożyciu związki aromatyczne mogą być uwalniane przez cały organizm, w tym przez oddech, co potęguje nieświeży oddech rano.
8. Choroby dziąseł i próchnica
Zaniedbana higiena jamy ustnej prowadzi do chorób dziąseł, takich jak zapalenie dziąseł, przyzębia oraz próchnicy, które mogą być źródłem nieprzyjemnego zapachu. Te problemy stomatologiczne są często bardziej widoczne rano, kiedy bakterie miały całą noc na namnażanie się.

Nieświeży oddech po nocy jest zazwyczaj efektem zmniejszonej produkcji śliny, namnażania się bakterii w suchym środowisku jamy ustnej oraz gromadzenia się resztek pokarmowych i martwych komórek. Dbałość o higienę jamy ustnej przed snem, picie odpowiedniej ilości wody oraz unikanie produktów o intensywnym zapachu wieczorem mogą pomóc zminimalizować poranną halitozę.

Nieświeży oddech z żołądka

Często obecną w mediach i powtarzaną przez lekarzy jest opinia, że najczęstszym źródłem fetor ex ore są problemy żołądkowe. Tymczasem badacze zajmujący się problemem halitozy już dowiedli, że przełyk nie jest stale otwartą tubą, która pozwalałaby na przepływ powietrza z żołądka do jamy ustnej. Tylko niektóre choroby, jak uchyłki przełyku, przetoki czy bardzo nasilony refluks mogą doprowadzić do powstania nieświeżego oddechu z żołądka. Badano również częstotliwość występowania halitozy u pacjentów z zapaleniem błony śluzowej żołądka w przebiegu zakażenia Helicobacter pylori i nie stwierdzono wyraźnego, znaczącego powiązania.

Klasyfikacja halitozy

Powyżej omówione kwestie są przez badaczy klasyfikowane w następujące ramy: halitoza prawdziwa to wyczuwalny, wyraźnie brzydki zapach z ust o intensywności nie do zaakceptowania. Wyróżnia się następujące typy halitozy:
1. Halitoza fizjologiczna:
- brzydki zapach z ust wynika z procesów gnilnych w jamie ustnej, a nie z choroby,
- miejscem powstawania fetor ex ore jest przede wszystkim grzbietowa tylna część języka.
Nie wlicza się tu  okresowo występujący brzydki zapach z ust spowodowany spożywaniem produktów o intensywnych zapachach jak cebula i czosnek.
2. Halitoza patologiczna:
a) w jamie ustnej    
- halitoza jest wynikiem chorób, zmian patologicznych lub nieprawidłowej funkcji tkanek jamy ustnej.
- halitoza, której przyczyną jest nalot na języku towarzyszący patologiom jamy ustnej, np. chorobie przyzębia, kserostomii.
b) poza jama ustną   
- brzydki zapach pochodzący z nosa, okolic przynosowych i/lub gardła,
- fetor ex ore pochodzący z układu oddechowego lub górnego odcinka przewodu pokarmowego,
- brzydki zapach będący efektem chorób ogólnoustrojowych związanych z wydzieleniem się cuchnących substancji z płuc (np. cukrzyca, marskość wątroby, mocznica, krwotoki wewnętrzne).
Badacze wyróżniają także stan pseudohalitozy stwierdzany w sytuacjach, gdy osoba uskarża się na brzydki zapach z ust, który jednak nie jest odczuwany przez otoczenie oraz stan pseudohalitozy, gdy nie stwierdza się objawów, proces leczenia został zakończony a pacjent wciąż jest przekonany, że choruje na halitozę.

Już wkrótce pojawią się kolejne artykuły, w których znajdą się porady i produkty, które wspomogą walkę z nieświeżym oddechem.



Źródła:
1. Kępa-Prokopienko J., Iwanicka-Grzegorek E., Michalik J.,  Halitosis – etiologia, klasyfikacja i epidemiologia na podstawie piśmiennictwa, „Nowa Stomatologia” 1/2005, s. 41-44, dostęp online: https://www.czytelniamedyczna.pl/1866,halitosis-etiologia-klasyfikacja-i-epidemiologia-na-podstawie-pismiennictwa.html, 6.09.2024.
2.Iwanicka-Grzegorek E., Michalik J., Kępa-Prokopienko J., Występowanie halitozy u 12-letnich dzieci – badanie pilotażowe, „Nowa Stomatologia” 1-2/2009, s. 13-16, dostęp online: https://www.czytelniamedyczna.pl/2032,wystepowanie-halitozy-u-12letnich-dzieci-badanie-pilotazowe.html, 6.09.2024.