Łupież skóry głowy

Zdarza się, że łupież skóry głowy dotyka sezonowo (najczęściej zimą), ale przeważnie jest to dolegliwość długotrwała, nawracająca. Wszystko zależne jest od przyczyn łupieżu, bo wyróżnia się kilka jego typów. Łupież może dotyczyć ludzi w każdym wieku. Najczęściej stwierdzany jest w wieku 12 lat i później, a szczyt zachorowań i nasilenia przypada na około 20 rok życia. W ciągu 10 ostatnich lat zauważalny jest silny wzrost zachorowań. Zapraszamy do zapoznania się z garścią informacji na temat przyczyn i rodzajów łupieżu oraz kwestii, na które warto zwrócić uwagę podczas pielęgnacji skóry głowy.

Przyczyny łupieżu

Łupież tworzy się wskutek nadmiernego złuszczania się naskórka. U osób ze znormalizowaną skórą głowy proces łuszczenia się starych komórek jest spokojny, uporządkowany, kompletny. Łupież to oznaka przyspieszenia tego procesu, nawet do tego stopnia, że nowe komórki złuszczają się zanim jeszcze obumrą. Wciąż nie jest znany mechanizm tego procesu, wiadomo jednak, że przyczyniają się do niego czynniki zewnętrzne i wewnętrzne!
1. Zewnętrzne przyczyny łupieżu:
-  niedostateczna higiena osobista,
- używanie środków myjących z agresywnymi składnikami,
- niedokładne spłukiwanie kosmetyków myjących,
- nadmierne stosowanie preparatów do stylizacji: żelów, lakierów, produktów koloryzujących,
- częste korzystanie z narzędzi do stylizacji termicznej, np. wałków, prostownic.
2. Wewnętrzne przyczyny łupieżu:
- zaburzenia hormonalne,
- brak wypoczynku i osłabienie organizmu,
- ekspozycja na długotrwałe sytuacje stresowe,
-  nadmierne spożycie cukru, tłuszczów nasyconych,
- braki witaminowe i mineralne niewłaściwe,
- predyspozycje genetyczne.
Wszystkie powyższe kwestie są niesłychanie ważne dla utrzymania zdrowej skóry głowy. I należy robić wszystko, aby ten stan zachować, bowiem nawet najłagodniejsza forma łupieżu może mieć związek z grzybem Malassezia furfur (Pityrosporum ovale) – fizjologicznym składnikiem flory skóry, który może doprowadzić do infekcji grzybicznej, jeśli dochodzi do uszkodzeń skóry albo zaburzeń w pracy gruczołów (zauważalny jest nasilony rozrost przy wzmożonym łojotoku).

Rodzaje łupieżu

Wyróżniamy kilka rodzajów łupieżu, natomiast tylko jeden z nich obejmuje swoim zasięgiem głowę. Typowym łupieżem skóry głowy jest łupież zwykły, czyli łupież suchy (Pityriasis capitis simplex). Dotyka on wyłącznie owłosionej skóry głowy. Charakteryzuje się:
- drobnymi białymi łuskami, które łatwo opadają na ramiona,
- świądem,
- brakiem stanów zapalnych skóry.
Łupież suchy może pojawić się na skutek przesuszenia skóry głowy, częstego mycia głowy,  stosowania zbyt gorącej wody i szamponów podrażniających skórę głowy.

Łupież tłusty (Pityriasis steatoides) charakteryzuje się większymi i żółtymi łuskami, które przylegają do skóry. Doskwiera swędzenie, obecny jest stan zapalny i zaczerwienienie. Przyczyną łupieżu tego rodzaju jest nadmierne wydzielanie sebum, zaburzenia hormonalne i dominacja diety opierającej się na żywności przetworzonej obfitującej w węglowodany i tłuszcze trans.

Łupież łojotokowy jest powiązany z łojotokowym zapaleniem skóry. Łuski są grubsze i  przylegają do skóry. Również występuje świąd, zaczerwienienie i stan zapalny z łuszczeniem, ale przyczyny wystąpienia trochę się różnią. Poza nadmiernym wydzielaniem łoju i czynnikami stresogennymi, w tym rodzaju łupieżu częstą przyczyną jest infekcja drożdżakami Malassezia. Wielkim wsparciem może okazać się w tym przypadku wyciąg z kory brzozy.

Łupież związany z łuszczycą (Psoriasis capitis) charakteryzuje się  grubymi, srebrzystymi łuskami, które są mocno przylegające do skóry głowy, swędzeniem, zaczerwienieniem, stanem zapalny. Te uciążliwe dolegliwości najczęściej spowodowane są przewlekłą chorobą autoimmunologiczną lub… genami. W tym przypadku pomocne mogą się okazać zioła na skórę - mieszanka według receptury ojca Klimuszki.

Łupież pstry (Pityriasis versicolor) objawia się plamami, które mogą być różowe, brązowe albo białe. Najczęściej zajmują obszar tułowia, ramion, szyi, rzadziej skóry głowy. Skóra może się łuszczyć i czasem swędzieć.  Ten rodzaj łupieżu wywoływany jest przez drożdżaki Malassezia furfur, które wskutek wilgoci, ciepła i tłustej skóry mogą wywołać infekcję. 

Sucha skóra głowy a łupież

Łupież można pomylić z suchą skórą głowy, ponieważ oba stany mogą powodować podobne objawy, takie jak łuszczenie się skóry i swędzenie. Warto znać  różnice, które mogą pomóc w rozróżnieniu suchej skóry głowy a łupieżu:

Pielęgnacja skóry głowy

Podstawowa pielęgnacja skóry głowy wiąże się ogólnymi zasadami, o których należy pamiętać nie tylko podczas mycia włosów. Są one kluczowe w celu zapobiegania takim problemom jak łupież skóry głowy, swędzenie czy wypadanie włosów:
1. Mycie i pielęgnacja włosów:
- myj nie tylko włosy, ale dokładnie oczyszczaj skórę głowy! Warto delikatnie ją masować, aby poprawić krążenie krwi ważne dla zdrowego wzrostu włosów.
- używaj łagodnych, nawilżających szamponów i odżywek, najlepiej naturalnych, bez agresywnych substancji, które mogą podrażniać skórę głowy. W sklepie Zdrowersi znajdziesz tylko Naturalne środki do mycia włosów – zapraszamy do zapoznania się z ofertą,
- myj włosy letnią wodą. Gorąca wody może wysuszać i podrażniać.
- jeśli wiesz, że Twoja skóra ma tendencje do przesuszania się, zadbaj o nawilżenie skórę głowy, np. olejami lub hydrolatami,
- myj włosy regularnie, ale nie zbyt często. Codzienne mycie usuwa naturalne nawilżenie i prowadzi do nadprodukcji sebum (skóra głowy rekompensuje sobie utratę naturalnych „olejów”, produkuje coraz więcej łoju, co może doprowadzić do przetłuszczania się włosów a skrajnie nawet do problemów skórnych),
- nie trzymaj mokrych włosów długo w ręczniku, nie związuj długich mokrych włosów – powinny swobodnie „oddychać” i naturalnie wyschnąć. Ważne! Wilgoć i ciepło przyspiesza rozwój drobnoustrojów!
- jeśli regularnie stosujesz produkty do stylizacji włosów, warto przeprowadzać peeling skóry głowy w celu usunięcia ich resztek, a przy okazji pozbędziesz się też martwych komórek naskórka i wszelkich zanieczyszczeń,
- ogranicz stosowanie narzędzi do stylizacji na gorąco. A jeśli nie potrafisz się bez nich obejść, pamiętaj o stosowaniu produktów termoochronnych do włosów.
2. Dieta:
Często nie zdajemy sobie sprawy, jak ogromne znaczenie dla naszych włosów i skóry głowy ma to, co spożywamy!
- unikaj nadmiaru cukru w diecie,
- utrzymuj dietę bogatą w witaminy i minerały,
- jeśli wiesz, że wraz ze spożywanymi pokarmami nie jesteś w stanie zapewnić organizmowi wachlarza witamin i pierwiastków, warto włączyć do diety suplementy na włosy skórę paznokcie; znaczenie kwasów omega, ­witamin, cynku, siarki, selenu, żelaza dla dobrej kondycji włosów i skóry głowy są ogromne, a każdy ze związków wspomaga inaczej.  
3. Stres:
Warto mieć świadomość, że częste sytuacje stresowe mogą mieć drastyczny wpływ na kondycję skóry głowy i włosów. Nagły silny stres może doprowadzić nawet do utraty wszystkich włosów! Jeśli sytuacje stresowe nie są Ci obce, zadbaj o swoją relaksację i aktywność fizyczną, które pozwolą na rozładowanie emocji i wyciszenie.
4. Słońce:
Promieniowanie UV ma wpływ na skórę głowy i włosy.  Jeśli spędzasz dużo czasu na słońcu, noś kapelusz, stosuj produkty ochronne z filtrem UV.

Co na łupież głowy?  

Regularne stosowanie powyższych wskazówek pielęgnacyjnych powinno pomóc na wiele aspektów zdrowia włosów i skóry. Jeśli pomimo tego nie widzisz poprawy, łupież utrzymuje się, wskazana jest konsultacja z dobrym dermatologiem, który określi przyczynę łupieżu i dostosuje odpowiednie szampony przeciwłupieżowe (bo przecież są różne jego rodzaje i szampony z różnymi substancjami aktywnymi – nie każdy szampon pomoże na każdy rodzaj łupieżu!), przepisze środki przeciwgrzybiczne lub przeciwzapalne:
- do tej pory najbardziej rekomendowane w leczeniu łupieżu są szampony zawierające następujące składniki aktywne: smołę pogazową, sól cynkową pyritionu, kwas salicylowy, siarczek selenu i siarkę,
- zee względu na fakt, że spory procent przypadków łupieżu związany jest z infekcją grzybiczną wywołaną przez Pityrosporum ovale, za skuteczne uważane są też szampony z lekami przeciwgrzybicznymi zawierające np.  bifonazol, climbazol,  flutrimazol,  ketokonazol,  klotrimazol,  mikonazol.



Źródła:
1. Wysocka M., Łupież jako objaw – jego etiopatogeneza, leczenie i zapobieganie, (w:) Nowa Medycyna 3/2002, dostęp online: https://www.czytelniamedyczna.pl/1360,upiez-jako-objaw-jego-etiopatogeneza-leczenie-i-zapobieganie.html, 17.07.2024.
2. Schmidt A., Malassezia furfur: a fungus belonging to the physiological skin flora and its relevance in skin disorders. Cutis 1997, 59:21-24.