Co na łojotokowe zapalenie skóry?
Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) bywa mylone z atopowym zapaleniem skóry (AZS). Mylące mogą być wspólne objawy: czerwone, łuszczące się plamy na skórze oraz świąd i pieczenie. Dowiedz się, co jest przyczyną ŁZS, jakie są jego objawy, co można zaradzić samemu, a kiedy należy udać się do dermatologa?
Co to jest ŁZS?
Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) to przewlekła choroba zapalna skóry, której objawy mogą przypominać atopowe zapalenie skóry (AZS). Występuje zaczerwienienie, świąd, łuszczenie i tłustość skóry, a w cięższych przypadkach nawet wypadanie włosów. ŁZS pojawia się zwykle w miejscach bogatych w gruczoły łojowe – na skórze głowy, w okolicach nosa, brwi, uszu, klatki piersiowej i pleców. (1) Choroba ma charakter nawrotowy, co oznacza, że okresy poprawy przeplatają się z nawrotami objawów.
Wszystko przez nadmiar sebum. Do jego nadprodukcji dochodzi w okresie dojrzewania, ale też wskutek zaburzeń pracy gruczołów łojowych. Sebum to naturalna wydzielina skóry, która chroni ją przed wysuszeniem. Nadmiar sebum jednak prowadzi do przetłuszczania skóry i stwarza idealne warunki dla rozwoju drobnoustrojów. Do nadprodukcji sebum przyczyniają się m.in.:
Łojotokowe zapalenie skóry przyczyny
Przyczyn ŁZS niestety jest wiele. Pośród nich są tak nieuchwytne jak: czynniki środowiskowe (np. poziom wilgotności czy zmiany temperatury), czynniki stresogenne, czynniki genetyczne, czynnik hormonalne, niewłaściwa dieta. W tym artykule skupimy się na dwóch najczęstszych: nadmiernej aktywności gruczołów łojowych oraz aktywności drożdżaków Malassezia.
Nadmierne wydzielanie sebum
Prawidłowa praca gruczołów łojowych stanowi gwarancję zdrowej skóry, skóry głowy i włosów. Ich dysfunkcje związane są z wieloma problemami dermatologicznymi. A przyczyn nadmiernego wydzielania sebum niestety jest dużo:
a) zwiększenie poziomu hormonów:
- androgenów (np. przy wzroście testosteronu, w okresie dojrzewania, przy zespole policystycznych jajników (PCOS)),
- kortyzol wytwarzany w sytuacjach stresowych może powodować zwiększenie aktywności gruczołów łojowych;
b) czynniki genetyczne – jeśli w rodzinie występują problemy z nadprodukcją łoju, wysoce prawdopodobne, że potomstwo również tego nie uniknie;
c) z jednej strony wysoki poziom wilgotności i wysoka temperatura stymulują gruczoły do intensywniejszej pracy, a z drugiej strony niskie temperatury i suche powietrze mobilizują organizm do ochrony skóry przed wysuszeniem, przez co gruczoły łojowe również zaprzęgnięte są do intensywniejszej pracy…
d) dieta bogata w cukry i żywność przetworzoną oraz produkty o wysokim indeksie glikemicznym mogą zwiększać produkcję sebum;
e) niewłaściwa pielęgnacja skóry: stosowanie kosmetyków z agresywnymi składnikami, które uszkadzają barierę ochronną skóry doprowadza do nadprodukcji sebum – w tym wypadku naturalnego mechanizmu obronnego skóry! Bowiem zadaniem sebum jest zapobiegać wysuszeniu skóry. Dlatego koniecznie stosuj Naturalne kosmetyki do twarzy trądzikowej i naturalne mydła płyny żele.
Drożdżaki Malassezia
Drożdżaki Malassezia w naturalny sposób bytują na ludzkiej skórze – w niewielkiej ilości stanowią stały składnik mikroflory skóry. Problem stanowi ich nadmierny rozrost! A ponieważ żywią się lipidami znajdującymi się w sebum… Należy za wszelką cenę unikać sytuacji, które sprzyjają jego nadprodukcji.
Zwiększona produkcja sebum, wilgotność, osłabiona bariera ochronna skóry – to czynniki wpływające na rozrost drożdżaków. Następstwem jest reakcja zapalna: drożdżaki Malassezia wytwarzają lipazy, które rozkładają tłuszcze w sebum. W tym procesie tworzą się kwasy tłuszczowe, które działają drażniąco na skórę, pojawia się zaczerwienienie, swędzenie i łuszczenie się skóry. Drożdżaki Malassezia mogą doprowadzić do ŁZS, łupieżu i łupieżu pstrego.
💡 Choć przyczyny choroby są wieloczynnikowe, kluczową rolę w jej rozwoju odgrywa mikrobiom skóry, a zwłaszcza nadmierny rozrost drożdżaków z rodzaju Malassezia, oraz zaburzenia funkcji bariery ochronnej skóry:
1. Uszkodzenie bariery naskórkowej, objawiające się zwiększoną utratą wody przez naskórek (TEWL) i zmniejszoną produkcją lipidów, sprzyja nadmiernemu namnażaniu się mikroorganizmów i powstawaniu stanu zapalnego.
2. Najnowsze badania podkreślają, że wzajemne oddziaływanie między zaburzoną barierą skóry, odpowiedzią immunologiczną i mikrobiomem odgrywa kluczową rolę w utrzymywaniu się choroby.(2)
3. Pojawiają się nowoczesne metody dermokosmetyczne, które skupiają się na przywróceniu równowagi mikrobiomu i regeneracji bariery naskórkowej, co daje nadzieję na skuteczniejsze i długotrwalsze efekty leczenia.
Domowe sposoby na łojotokowe zapalenie skóry twarzy - i nie tylko
Co na łojotokowe zapalenie skóry? ŁZS jest chorobą przewlekłą, wymaga długotrwałego leczenia i odpowiedniego pielęgnowania skóry, aby kontrolować objawy i chronić przed ich nawrotem. Domowe sposoby na łojotokowe zapalenie skóry mogą pomóc w łagodzeniu objawów i wspieraniu leczenia. Zawsze warto skonsultować się z dermatologiem przed wprowadzeniem nowych produktów do pielęgnacji skóry, zwłaszcza jeśli masz skłonność do ŁZS lub innych problemów skórnych. Należy też uważać na reakcje alergiczne! Oto kilka domowych sposobów na łojotokowe zapalenie skóry twarzy i nie tylko:
Naturalne mydła wspierające pielęgnację skóry z ŁZS
W pielęgnacji skóry z tendencją do łojotoku i łuszczenia doskonale sprawdzają się naturalne mydła o właściwościach przeciwzapalnych, przeciwgrzybiczych i łagodzących. Ich zadaniem jest nie tylko oczyszczenie skóry, ale także wsparcie równowagi mikrobiomu i zmniejszenie przetłuszczania.
🧼 Mydło z dziegciem
Dziegieć brzozowy (Betula Alba Oil) od wieków znany jest jako naturalny środek o działaniu przeciwzapalnym, antyseptycznym i przeciwgrzybiczym. Pomaga ograniczać rozwój drożdżaków Malassezia, które są jednym z czynników nasilających objawy łojotokowego zapalenia skóry. Mydło z dziegciem skutecznie zmniejsza przetłuszczanie się skóry głowy i twarzy, łagodzi świąd oraz łuszczenie, a przy regularnym stosowaniu poprawia ogólną kondycję skóry. Gliceryna obecna w składzie chroni przed nadmiernym wysuszeniem, utrzymując naturalne nawilżenie naskórka.
🧼 Mydło siarkowe z piołunem
Siarka (Sulphur) to składnik o silnym działaniu antyseptycznym, przeciwgrzybiczym i keratolitycznym – pomaga usuwać nadmiar sebum i martwy naskórek, jednocześnie zmniejszając stany zapalne.(3) Dodatek piołunu (Artemisia Absynthium) wspiera procesy regeneracji skóry, działa łagodząco i oczyszczająco, a także ogranicza namnażanie drobnoustrojów. Mydło to doskonale sprawdza się przy cerze tłustej, łojotokowej, trądzikowej oraz skłonnej do ŁZS, pomagając utrzymać skórę w czystości i równowadze.
💡 Regularne stosowanie naturalnych mydeł z dziegciem lub siarką może pomóc w redukcji objawów ŁZS — zmniejszyć łuszczenie, świąd i uczucie przetłuszczenia, jednocześnie wspierając regenerację bariery ochronnej skóry.
🥥 Olej kokosowy i inne oleje
Olej kokosowy to naturalny składnik, który może wspierać pielęgnację skóry dotkniętej łojotokowym zapaleniem skóry (ŁZS). Zawiera kwas laurynowy, kaprylowy i mirystynowy – związki o udokumentowanym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym. Badania dowodzą (4), że olejki roślinne wykazują korzystny wpływ na skórę, wspierając jej regenerację, nawilżenie i odbudowę bariery ochronnej. Dzięki obecności kwasów tłuszczowych, antyoksydantów i związków przeciwzapalnych pomagają łagodzić podrażnienia, stany zapalne i suchość skóry. Wiele z nich – jak olej kokosowy, arganowy, jojoba czy z nasion słonecznika – wykazuje także działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, wspierając utrzymanie prawidłowego mikrobiomu skóry i zapobiegając jej nadmiernemu przesuszeniu.
⚠️ Naturalne oleje roślinne, choć korzystne dla skóry, mogą u niektórych osób nasilać przetłuszczanie skóry, zatykać pory.
Dlatego najlepiej stosować je punktowo, na niewielkie obszary lub jako dodatek do pielęgnacji skóry głowy, np. w formie maski przed myciem.
💡 Wybieraj oleje tłoczone na zimno, nierafinowane – zawierają najwięcej kwasów tłuszczowych o działaniu ochronnym. Po aplikacji zawsze obserwuj reakcję skóry – jeśli pojawi się nasilenie objawów, przerwij stosowanie.
🌿 Olej z drzewa herbacianego
Olej z drzewa herbacianego (Melaleuca alternifolia oil) jest jednym z najlepiej przebadanych naturalnych olejków eterycznych o działaniu przeciwgrzybiczym, antybakteryjnym i przeciwzapalnym. Może stanowić naturalne wsparcie w pielęgnacji skóry dotkniętej ŁZS, pomagając ograniczać namnażanie drożdżaków i łagodzić stan zapalny.
💡Badanie porównujące skuteczność olejku z drzewa herbacianego (Tea Tree Oil) z klasycznymi lekami przeciwgrzybiczymi (takimi jak ketokonazol, ekonazol i mikonazol) wykazało, że choć olejek działa nieco słabiej niż ketokonazol, to wykazuje zauważalną aktywność przeciwko drożdżakom z rodzaju Malassezia (5)
Olejek ten nie zastępuje leczenia farmakologicznego, ale może wzmacniać jego efekty jako element codziennej pielęgnacji skóry głowy czy twarzy.
⚠️ Nierozcieńczony olejek może podrażniać skórę – zawsze stosuj go w rozcieńczeniu i wykonaj próbę uczuleniową przed pierwszym użyciem.
Olej z drzewa herbacianego może być stosowany miejscowo w rozcieńczeniu – np. kilka kropel dodanych do szamponu, toniku lub oleju bazowego (np. jojoba). Dzięki temu łagodzi stany zapalne, redukuje świąd i wspiera oczyszczenie skóry z nadmiaru sebum.
🌿 Aloes
Aloes (Aloe vera) to roślina znana ze swoich właściwości łagodzących, przeciwzapalnych i nawilżających, które mogą wspierać pielęgnację skóry dotkniętej łojotokowym zapaleniem skóry (ŁZS). Zawarte w nim polisacharydy, aminokwasy i antyoksydanty:
- pomagają zmniejszać stan zapalny, świąd oraz uczucie pieczenia,
- wspierają regenerację bariery naskórkowej, która u osób z ŁZS jest często osłabiona.
💡Przegląd 23 badań klinicznych wykazał, że preparaty z aloesu (żel, krem, ekstrakty) wspierają gojenie ran, oparzeń, łuszczycy i innych zmian skórnych, a także pomagają utrzymać prawidłowe nawilżenie i integralność skóry. Autorzy podkreślają, że Aloe vera może być skutecznym uzupełnieniem tradycyjnych metod leczenia, przyspieszając proces regeneracji naskórka i łagodząc stany zapalne.(6)
⚠️ Warto wybierać żele aloesowe z jak najwyższą zawartością naturalnego ekstraktu (min. 95%) i unikać produktów z dodatkiem alkoholu, który może dodatkowo wysuszać skórę.
Żel z aloesu najlepiej nakładać bezpośrednio na zmienione chorobowo miejsca – cienką warstwą, pozostawiając do wchłonięcia. Regularne stosowanie może pomóc w łagodzeniu objawów i poprawie ogólnego komfortu skóry.
🌳 Wyciąg z kory brzozy
Wyciąg z kory brzozy (Betula alba) to naturalny składnik o szerokim spektrum działania pielęgnacyjnego, który może wspomagać skórę w przebiegu łojotokowego zapalenia skóry (ŁZS). Zawarte w nim betulina, kwas betulinowy i lupeol wykazują silne właściwości przeciwzapalne, antyseptyczne i regenerujące, co pomaga łagodzić podrażnienia, zmniejszać zaczerwienienie i wspierać odbudowę bariery naskórkowej. A co najważniejsze przy ŁZS, hamuje nadprodukcję sebum.
⚠️ Przed pierwszym użyciem warto wykonać próbę uczuleniową – ekstrakty roślinne, mimo naturalnego pochodzenia, mogą wywoływać reakcje alergiczne u osób wrażliwych.
🌿 Zioła wspierające pielęgnację skóry z ŁZS
Jest dostępna na rynku mieszanka ziołowa, którą można stosować wewnętrznie i zewnętrznie: https://zdrowersi.pl/11588-mieszanka-upiekszajaca-zielarnia-suwalska-autorska-mieszanka-ziol-200g.html - może ona stanowić naturalne wsparcie w pielęgnacji skóry dotkniętej łojotokowym zapaleniem skóry (ŁZS). Zawarte w niej zioła wykazują udokumentowane właściwości przeciwzapalne, antyseptyczne i regenerujące, które pomagają łagodzić świąd, zmniejszać przetłuszczanie oraz wspierać regenerację bariery naskórkowej.
Ziołowe napary można pić i stosować zewnętrznie – do przemywania skóry lub płukania włosów, co sprzyja poprawie kondycji skóry głowy i twarzy. Choć mieszanka nie zastępuje leczenia dermatologicznego, może stanowić bezpieczne, naturalne uzupełnienie codziennej pielęgnacji, szczególnie w fazach remisji choroby.
🗓️ Codzienne nawyki
Zobacz, co możesz zrobić w obszarze codziennych nawyków, które pomogą ograniczyć objawy ŁZS:
1. Unikaj gorących pryszniców,
2. Noś ubrania z przewiewnych tkanin,
3. znajdź remedium na stres, który często nasila objawy. Może tu znajdziesz coś dla siebie: Naturalne suplementy na stres i uspokojenie
4. Stosuj kosmetyki z czystym i bezpiecznym składem (nasza oferta zawiera tylko takie – mamy produkty bez alergenów i substancji agresywnych, np Wegański żel do mycia twarzy z rumiankiem i kwasem salicylowym).
💊 Leki i szampony na ŁZS – badania i rekomendacje
W leczeniu łojotokowego zapalenia skóry (ŁZS) bardzo dobre efekty przynoszą preparaty przeciwgrzybicze, które hamują namnażanie drożdżaków Malassezia. Najczęściej stosowanym składnikiem aktywnym jest ketokonazol w stężeniu 2%.
💡 Badanie kliniczne przeprowadzone na grupie 20 pacjentów z łojotokowym zapaleniem skóry głowy wykazało, że stosowanie szamponu z 2% ketokonazolem dwa razy w tygodniu przez 4 tygodnie znacząco poprawia stan skóry — redukując łuszczenie, zaczerwienienie i obecność drożdżaków Malassezia. Aż 95% uczestników uzyskało ujemne wyniki badań mikologicznych, co potwierdza skuteczność preparatu. Naukowcy zaobserwowali także, że ketokonazol może normalizować wydzielanie sebum, wspierając tym samym poprawę ogólnej kondycji skóry głowy. (7)
Dawkowanie i stosowanie:
Szampon z ketokonazolem 2% – aplikować 2 × tygodniowo przez 4 tyg., następnie 1 × tygodniowo profilaktycznie. Preparat należy wmasować w skórę głowy, pozostawić na 3–5 minut, a następnie dokładnie spłukać.
Kremy miejscowe z ketokonazolem (1–2%) lub ciklopiroksem (1%) - stosować 1–2 × dziennie przez 2–4 tyg., aż do ustąpienia objawów.
Kortykosteroidy o niskiej mocy - w przypadkach nasilonych lub nawrotowych zmian dermatolog może zalecić krótkotrwałe stosowanie kortykosteroidów o niskiej mocy (np. hydrokortyzon 0,5–1%) lub inhibitorów kalcyneuryny (np. pimekrolimus 1%), szczególnie w okolicach twarzy i fałdów skórnych. (8)
ŁZS - kiedy udać się do lekarza?
Choć łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) często ma łagodny przebieg i można je częściowo kontrolować za pomocą odpowiedniej pielęgnacji oraz preparatów dostępnych bez recepty, istnieją sytuacje, w których konieczna jest konsultacja z dermatologiem. Kiedy pilnie skonsultować się z lekarzem?
🚨zmiany rozszerzają się na kolejne partie ciała (np. twarz, uszy, klatkę piersiową, plecy),
🚨objawy utrzymują się dłużej niż 2–3 tygodnie mimo leczenia domowego,
🚨pojawia się silny świąd, pieczenie, sączenie lub krwawienie,
🚨skóra staje się nadmiernie wrażliwa, obrzęknięta lub bolesna,
🚨następuje pogorszenie po odstawieniu leczenia (możliwa infekcja wtórna lub błędne rozpoznanie),
🚨objawy występują u niemowląt, kobiet w ciąży lub osób z chorobami ogólnoustrojowymi (np. zaburzenia hormonalne, cukrzyca, obniżona odporność).
Wizyta u dermatologa pozwoli dobrać odpowiednie leczenie farmakologiczne lub przeciwzapalne, ustalić możliwe czynniki wyzwalające nawroty oraz opracować długofalowy plan pielęgnacji skóry.
Każdy organizm jest inny, na każdego może działać inny mechanizm uaktywniający czynnik nadprodukcji sebum. Obserwuj swoją skórę, co działa na jej niekorzyść, a co jej pomaga. Jeśli jednak stosowane metody nie pomogą, zachęcamy do konsultacji z lekarzem dermatologiem.
Preparaty na poprawę kondycji skóry
📚 Źródła i badania:
1. Ludmann, P. (2022). Seborrheic dermatitis: Overview. American Academy of Dermatology Association. Retrieved from https://www.aad.org/public/diseases/a-z/seborrheic-dermatitis-overview
2. Galizia G, Belloni Fortina A, Semenzato A. Seborrheic Dermatitis: From Microbiome and Skin Barrier Involvement to Emerging Approaches in Dermocosmetic Treatment. Cosmetics. 2024; 11(6):208. https://doi.org/10.3390/cosmetics11060208
3. Gupta AK, Nicol K. The use of sulfur in dermatology. J Drugs Dermatol. 2004 Jul-Aug;3(4):427-31. PMID: 15303787.
4. Lin TK, Zhong L, Santiago JL. Anti-Inflammatory and Skin Barrier Repair Effects of Topical Application of Some Plant Oils. Int J Mol Sci. 2017 Dec 27;19(1):70. doi: 10.3390/ijms19010070. PMID: 29280987; PMCID: PMC5796020.
5. Hammer KA, Carson CF, Riley TV. In vitro activities of ketoconazole, econazole, miconazole, and Melaleuca alternifolia (tea tree) oil against Malassezia species. Antimicrob Agents Chemother. 2000 Feb;44(2):467-9. doi: 10.1128/AAC.44.2.467-469.2000. PMID: 10639388; PMCID: PMC89709.
6. Hekmatpou D, Mehrabi F, Rahzani K, Aminiyan A. The Effect of Aloe Vera Clinical Trials on Prevention and Healing of Skin Wound: A Systematic Review. Iran J Med Sci. 2019 Jan;44(1):1-9. PMID: 30666070; PMCID: PMC6330525.
7. Dobrev, H., & Zissova, L. (1997). Effect of ketoconazole 2% shampoo on scalp sebum level in patients with seborrhoeic dermatitis. Acta Dermato-Venereologica, 77(2), 132–134. https://doi.org/10.2340/0001555577132134
8. Ludmann, P. (MS). (2024, May 14). Seborrheic dermatitis: Diagnosis and treatment. In E. T. Kaye, W. W. Kwan, & A. Moshiri (Eds.), American Academy of Dermatology. Retrieved from https://www.aad.org/public/diseases/a-z/seborrheic-dermatitis-treatment
Data publikacji: 2024-05-22 09:56:02
Data aktualizacji: 2025-11-04 12:54:31
Opublikowano w:
NEWS
Powiązane posty
Rwa kulszowa co robić?
Stan, gdy poruszasz się z wielką ostrożnością, by ból nie przeszył lędźwi... Trzymasz się ściany lub poruszasz na...
Czytaj więcej ...
Sposób na samotność
Czy jest możliwe, że istnieje konkretny powód tego, dlaczego jesteśmy samotni? Czy osoby niesamotne mają jakąś cechę...
Czytaj więcej ...
Jakie witaminy na stres i nerwy
Co przyjmować, aby wzmocnić układ nerwowy a tym samym uodpornić się na negatywne skutki stresu?
Czytaj więcej ...
Oskrzela – budowa, funkcje, choroby
Zdrowe oskrzela to spokojny i głęboki oddech. Jak są zbudowane? Jaką pełnią funkcję? Jakie są choroby oskrzeli?
Czytaj więcej ...
Jak poprawić pamięć?
Nadmiar obowiązków i ciągły stres silnie oddziałują na naszą kondycję, w tym pamięć i koncentrację. Jak sobie radzić?
Czytaj więcej ...