Flegma – źródło niepokoju, ale i wielu informacji

    
Wydzielina, śluz, ropa, flegma, ślina, plwocina – dużo tego, prawda? Dlatego nic dziwnego, że „zwykłym zjadaczom chleba” wszystkie te pojęcia mogą wydawać się tożsame. Tymczasem nie oznaczają tego samego, ale występują między nimi określone zależności:
- tak, flegma to typ wydzieliny. To odkrztuszany materiał zalegający w drogach oddechowych,
- nie, flegma to nie ropa. Ale może się zdarzyć, że ropa jest częścią składową flegmy – przeczytasz o tym niżej,
- nie, flegma to nie ślina, natomiast może zawierać jej domieszkę,
- tak, flegma to inaczej plwocina, z łacińskiego sputum – odkrztuszana z dróg oddechowych wydzielina o zróżnicowanym składzie, w zależności od stanu zdrowia. Ze względu na skład plwociny, wyróżniamy flegmę prawidłową i nieprawidłową.

Flegma prawidłowa

Flegma to mieszanina śliny, pyłów, złuszczonego nabłonka i bywa, że również resztek pokarmowych. Plwocina prawidłowa nie powinna zwracać na siebie uwagi ani wyglądem, zapachem, ani nadmierną ilością. Jeśli spełnia te kryteria, nie powinna budzić niepokoju.

Jeżeli jednak w odkrztuszanej flegmie widoczna jest krew lub podejrzewasz obecność ropy, niezbędny będzie kontakt z lekarzem. Badanie plwociny stanowi jedną z metod diagnostycznych w kierunku chorób bakteryjnych, nowotworowych oraz oceny nasilenia procesu zapalnego w drogach oddechowych. 

Flegma z krwią

W przypadku wystąpienia plwociny zabarwionej krwią niezbędny jest kontakt z lekarzem, ponieważ krwioplucie może pochodzić z nabłonka płuc lub dróg oddechowych (np. z oskrzela) i może wskazywać na jedną z chorób: astmę oskrzelową, ostre zakażenie dróg oddechowych, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, rak płuca, rozstrzenie oskrzeli, zapalenie oskrzeli (przeczytaj też: kaszel oskrzelowy), zapalenie płuc.

Flegma z ropą

Obecność ropy* we flegmie świadczy o toczącym się w drogach oddechowych stanie zapalnym wywołanym przez bakterie (w skład ropy wchodzą właśnie bakterie, leukocyty oraz cząstki obumarłej tkanki). Najbardziej charakterystyczną oznaką, że flegma nosi znamiona ropnej, jest ostry i mocno nieprzyjemny zapach.
   
 * uwaga! Może mieć różne kolory: od brudnobiałego i żółtego przez zielonkawy, brunatny i nawet niebieski! Barwa zależy od źródła i przyczyny stanu zapalnego.  

W czym może pomóc flegma?

W praktyce lekarskiej flegmę poddaje się badaniom bakteriologicznym i cytologicznym. Badanie składu komórkowego plwociny służy również do:  
- oceny stopnia nasilenia procesu zapalnego toczącego się w drogach oddechowych,
- rozpoznawania i monitorowania przebiegu choroby,
- oceny nasilenia zapalenia błony śluzowej,
- lepszego poznania procesów alergiczno-zapalnych.

Z kolei wszystkie powyższe kwestie są bardzo przydatne do:
a) diagnozy i obserwacji rozwoju astmy oskrzelowej,
b) rozpoznania alergicznego podłoża kaszlu u dzieci,
c) odróżnienia astmy oskrzelowej od przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) lub stwierdzenia współistnienia tych dwóch chorób,
d) diagnostyki kaszlu przewlekłego,
e) stwierdzenia obecności raka płuca lub nowotworu górnych dróg oddechowych (jamy ustnej, krtani, tchawicy, gardła).

Taka sobie flegma… Gdyby nie ropa albo krew, najczęściej nie zwracalibyśmy na nią większej uwagi… A okazuje się, że jest materiałem badawczym, dzięki któremu może nastąpić rozpoznanie choroby albo ocena stopnia poprawy lub pogorszenia stanu chorego!

Warto przeczytać, jakie działania powinno uwzględniać Oczyszczanie płuc z flegmy.

Źródła:
1. Ulińska D., Szmidt M., Użyteczność badania eozynofilów w indukowanej plwocinie w astmie oskrzelowej, (w:) Pneumonologia i Alergologia Polska”, 2011, 69, 9-10, s. 1-10.
 2. Sozańska E., Barczyk A., Biedroń-Machura M., Pierzchała W., Przydatność badania plwociny indukowanej w diagnostyce niektórych przewlekłych chorób zapalnych układu oddechowego, (w:) „Pneumonologia i Alergologia Polska”, 2009; 77, s. 349–356, dostęp online: https://journals.viamedica.pl/advances_in_respiratory_medicine/article/viewFile/27786/22562, 24.11.2022.
3. Langfort R., Diagnostyka morfologiczna w chorobach płuc. Rodzaje materiałów i zasady ich przygotowania do badania histologicznego, (w:) „Polish Journal of Pathology”, 2010, 1 (suplement 1), s. 1-12., dostęp online: https://www.termedia.pl/Diagnostyka-morfologiczna-w-chorobach-pluc-Rodzaje-materialow-i-zasady-ich-przygotowania-do-badania-histologicznego,60,16137,1,1.html, 24.11.2022.