Kaszel oskrzelowy

Kaszel z definicji to bardzo pożądany objaw – chroni drogi oddechowe, oczyszcza je z przenikających pyłów, kurzu i drobnoustrojów. O dziwo, nie jest związany tylko z traktem oddechowym! Poza występowaniem w trakcie chorób układu oddechowego (gdy stan zapalny swoim zasięgiem obejmuje górne / dolne drogi oddechowe, płuca i opłucną), pojawia się także jako objaw: chorób serca i układu krążenia, układu pokarmowego i układu nerwowego lub jako niepożądana reakcja na niektóre leki – dlatego zdarza się, że diagnoza bywa wcale niełatwa!

Przyczyny kaszlu

Problem pojawia się wtedy, gdy bodźce podrażniające błony śluzowe dróg oddechowych utrzymują się zbyt długo i podrażnienie przeradza się w stan zapalny. Co najczęściej go wywołuje?
- astma (jeśli cierpisz na to schorzenie, mamy coś, co pomoże Ci poprawić Twój stan zdrowia: Astma Zielarnia Suwalska),
- zaostrzenie POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc),
- obecność ciała obcego,
- zatorowość płucna,
- palenie papierosów i palenie bierne ( przeczytaj, na czym polega Oczyszczanie płuc po paleniu),
- częste przebywanie w miejscach klimatyzowanych (zbyt niska temperatura i brak należytej konserwacji powoduje, że klimatyzator staje się siedliskiem szkodliwych drobnoustrojów i przyczyną infekcji oddechowych),
- kontakt z substancjami drażniącymi (dym papierosowy, gazy, pary, pyły) i alergenami,
- bakterie, grzyby, pasożyty, wirusy (najczęściej –  wirusy stanowią przyczynę ponad 80% przypadków ostrego kaszlu),
- różnice temperatur,
- niewydolność krążenia, zaburzenia krtaniowe, niektóre zaburzenia rytmu serca,
- czynniki psychogenne,
- brak przyczyn (mamy wtedy do czynienia z tzw. Kaszlem idiopatycznym).

Częstą przyczyną kaszlu oskrzelowego jest przeradzanie się zakażenia górnych dróg oddechowych w infekcję dolnych dróg oddechowych. Katar spływający po tylnej ścianie nosogardzieli podrażnia błonę śluzową wywołując odruch kaszlowy. Jeśli infekcja nie jest leczona może dojść do:
- rozszerzenia zakażenia na dolne drogi oddechowe, obejmuje wtedy swoim zasięgiem oskrzela i płuca,
-  nadkażenia bakteryjnego; w tej sytuacji niezbędna już będzie atybiotykoterapia. Jeśli do tego dojdzie, pamiętaj, aby przyjmować najskuteczniejsze probiotyki, które ochronią Twoje jelita przed wyjałowieniem ich z pożytecznych bakterii – antybiotyk rozprawia się bowiem z wszystkimi bakteriami: tymi, które stanowią przyczynę choroby, ale również tymi, które są bardzo potrzebne naszym jelitom.

Kaszel oskrzelowy – typy i czas trwania

Czas trwania kaszlu

Ze względu na czas trwania kaszlu wyróżnia się następujące rodzaje kaszlu:
– kaszel ostry, nagły  trwający najczęściej do 3 tygodni,
– kaszel przewlekający się trwający powyżej 3 do 8 tygodni ( w ponad 90% jest to objaw poinfekcyjny),
– kaszel przewlekły trwający ponad 8 tygodni (występuje on u ok. 12% populacji).

Charakter kaszlu – kaszel suchy i kaszel mokry

Ze względu na charakter kaszlu i chorobę, której dotyczy, wyróżnia się podstawowe dwa typy kaszlu:
a) kaszel produktywny, czyli tzw. kaszel wilgotny, podczas którego dochodzi do odkrztuszania wydzieliny. Występuje przy następujących schorzeniach:  mukowiscydozie, POChP, rozstrzeniach oskrzeli;
b) kaszel nieproduktywny, czyli tzw. kaszel suchy. Pojawia się w przebiegu: astmy, choroby śródmiąższowej płuc, refluksu żołądkowo-przełykowym (GERD). Może też wystąpić jako skutek uboczny po zastosowanych lekarstwach.

Kaszel oskrzelowy i związane z nim niebezpieczeństwa

Drogi oddechowe mają swoje „czułe” miejsca. Ich podrażnienie zawsze wywołuje silny napad kaszlu. Zaliczają się do nich:
- brzeg nagłośni,
- rozwidlenia tchawicy i dużych oskrzeli,
- opłucna lub tylna ściana przewodu słuchowego zewnętrznego.
W tych miejscach znajdują się zakończenia nerwowe. Jeśli zostaną podrażnione ich receptory, następuje silny napad kaszlu.  Proces tworzenia się odruchu kaszlowego jest zatem silnie związany z układem nerwowym (gałęziami nerwu błędnego i nerwu rdzeniowego) – takim namacalnym dowodem jest fakt, że kaszel może być zależny od woli chorego, ale często uzależniony jet od stymulacji ośrodkowej (receptory kaszlowe znajdują się w drogach oddechowych, ale rozmieszczone są też poza nimi: w błędniku, błonie bębenkowej, gardle, opłucnej, osierdziu, przełyku, przeponie, przewodzie słuchowym wewnętrznym i  żołądku.

Podczas gwałtownych napadów kaszlu wyrzut powietrza osiąga prędkość ponad 100 km/h! W dolnych drogach oddechowych dochodzi wtedy do wzrostu ciśnienia, przez co upośledzony zostaje przepływ krwi w płucach, może zostać nawet przerwany! To powoduje zaburzenia w pracy układu żylnego i serca!

Źródło:
1. Batura-Gabryel H., Kaszel – trudny problem kliniczny, (w:) „Nowa Medycyna” 1/2012, s. 7-9, dostęp online:https://www.czytelniamedyczna.pl/3986,kaszel-trudny-problem-kliniczny.html, 30.08.2022.
2. Staniszewska A., Tarchalska-Kryńska B., Idiopatyczny przewlekły kaszel – przesłanki dotyczące leczenia gabapentyną, (w:) „Medycyna Rodzinna” 2/2014, s. 59-63, dostęp online: https://www.czytelniamedyczna.pl/4901,idiopatyczny-przewlekly-kaszel-przeslanki-dotyczace-leczenia-gabapentyna.html, 30.08.2022.